Het Strafhof heeft een arrestatiebevel doen uitgaan voor B. Netanyahu en zijn voormalig minister van defensie Y. Gallant. De aanklacht omschrijf ik maar even met eigen woorden:
het bewust onthouden van basale levensbehoeften aan de bevolking van Gaza met het oogmerk de bevolking te elimineren.
De aanklacht van het Hof gaat, zover ik het begrijp, voorbij aan de militaire daden handelingen - in de breedste zin van het woord - die gericht zijn op het bevrijden van de joodse gijzelaars, maar inmiddels vele slachtoffers heeft gemaakt. Dat het Hof de bevrijdings-/oorlogshandelingen loskoppelt van de toevoer van eerste levensbehoeften aan Palestijnen is punt van aandacht. Het Hof maakt naar het zich laat aanzien een morele afweging en is van mening dat de oorlogshandelingen om de Joodse gijzelaars te bevrijden gerechtvaardigd zijn. Daarmee erkent het Hof het morele recht op waarborg van integriteit (zie eerdere reactie op deze pagina) dat hoog in het vaandel staat van alle Westerse democratieën.
Wat overblijft is de aanklacht omtrent het bewust ‘elimineren van de bevolking middels onthouden van eerste levensbehoeften. De vraag is overigens wel of het begrip ‘bewust’ bewezen kan worden met in gedachten dat het toch vooral Hamas is dat haar eigen bevolking gijzelt. Hamas weet immers wel wapens Gaza binnen de grenzen te halen, maar kennelijk geen voedsel. zie hier .
De vraag die verder boven het arrestatiebevel van Strafhof blijft hangen is: Wat beoogt het Hof? Waarom een spoorloze ( of gesneuvelde) Hamasleider vervolgen en geen werk maken van de bevrijding van de gijzelaars. Dat er door Israël verontwaardigd is gereageerd op het arrestatiebevel mag duidelijk zijn, maar ook de gematigde Amerikaanse president Joe Biden was kort in zijn oordeel: “Schandalig”.
Het moment waarop het aanhoudingsbevel wordt uitgevaardigd is eveneens opmerkelijk. Net voor de machtswisseling in de VS maakt het Hof haar bevel bekend. Het net volwassen Strafhof wekt de indruk een statement te willen maken tegenover de komende Amerikaanse president. De warme relatie tussen Trump en Netanyahu is bekend. Ook zijn gulle rechterhand Elon Musk is bekeerd tot de Joodse zaak.
Er wordt wel gesuggereerd dat Israël thans een moreel probleem heeft vanwege het arrestatiebevel van het Strafhof. Dat is nog maar zeer de vraag of dat in eigen land – en daarbuiten- wordt ervaren. Netanyahu en Gallant hebben een theoretisch probleem met het Strafhof en Europa. Netanyahu had al geen innige relatie met Europa en die bekoeld slechts iets verder. (Het valt overigens niet uit te sluiten dat juist de Likoed minister Gallant naar Den Haag komt na 20 januari om zijn zaak op scherp te zetten. Wetend dat heel Israël, de Joodse gemeenschap in de wereld, Trump en Musk over de schouders meekijken).
Veeleer denkt men in het thuisland het omgekeerde en schouwt men vanuit Tel Aviv naar een Europa in verval. Veel groter is dan ook het praktische en politieke vraagstuk voor Europese leiders wiens landen het mandaat van het Strafhof hebben ondertekend, namelijk dat zij gevolg geven aan het arrestatiebevel en dus Netanyahu en/of Gallant arresteren. Het mandaat dat landen aan het Strafhof hebben toegekend, wekt ook bevreemding.
De landen kunnen geen eigen afweging meer kunnen maken over goed en kwaad, zonder dat het Hof gezichtsverlies leidt. Dat is een onwenselijke situatie. Of alle Europese leiders het Nederlandse voorbeeld volgen en achter het aanhoudingsbevel van het Hof staan is ook onzeker. Deze politieke vertwijfeling dringt zich op omdat de aanklacht niet alleen omstreden is maar ook uniek. Een unieke zaak levert per definitie ook een nieuwe uitspraak op van het Strafhof. Maar wat is het draagvlak voor zo’n ‘unieke’ uitspraak wanneer daar geen moreel oordeel aan ten grondslag ligt dat maatschappelijk gedragen wordt en dus politiek houdbaar is? Gaat het Strafhof - of in bredere zin rechters - de samenleving gebieden wat moreel door de beugel kan? Rechters geven niet steeds blijk van een helder moreel besef, maar hangen aan wetten uit het verleden en nog erger: aan uitspraken van collega's uit het verleden. Dat is een ongewenst signaal naar de samenleving. De signalen vanuit de VS laten er daarom al geen enkel misverstand over bestaan: Het arrestatiebevel is ondeugdelijk. Inmiddels relativeren ook Duistland, Engeland en Frankrijk het arrestatiebevel.
Veelzeggend is in dit kader de eerste reactie van de minister van Buitenlandse Zaken: Nederland houdt zich aan de regels van het Hof. Zorgelijk is de motivatie: ‘Nederland moet het goede voorbeeld geven als thuisbasis van het Hof’. Het is een beschamend antwoord, waaruit blijkt de opvatting van het Hof kennelijk belangrijker is dan een deugdelijk moreel en politiek oordeel over de situatie in de samenleving en de politiek. Kennelijk is de minister van Buitenlandse Zaken niet in staat om een deugdelijke maatschappelijk debat over de kwestie te organiseren. Een reactie van Israël op het besluit van de minister bleef niet uit: een gepland bezoek van de minister aan Israël werd door het gastland afgeblazen.
Maar nu dan inhoudelijk: De hete vraag blijft niet alleen hangen of B.Netanyahu en Y.Gallant kunnen worden beticht van genocide met als onderbouwing het bewust onthouden van eerste levensbehoeften met het doel de bevolking te elimineren. De voorvraag ligt gewild of ongewild op tafel of de druk die Israël ongetwijfeld zet op de Palestijnen om afstand te nemen van de handelwijze en het gedachtengoed van Hamas is gerechtvaardigd? Dat is niet een vraag voor alleen het Hof. Dat is een vraag voor de politiek en de samenleving. Een vraag die wellicht voor veel politici gevoelig ligt, maar dat betekent niet dat men er aan voorbij kan. Het stempel van genocide is heel makkelijk, maar de vraag is: ‘wie is uit op vernietiging?’ en dan liggen de kaarten niet zo eenvoudig. Wie de stelling wil verdedigen dat er sprake is van genocide van Israëlische zijde adviseer ik om een avond zonder socials en andere media op de bank plaats te nemen en zich af te vragen hoe het is om een naaste al ruim een jaar te missen, wetend dat ze enkele kilometers verderop in een tunnel wordt gegijzeld of inmiddels is vermoord. Dat de daar levende bevolking de gijzelaars beschermt met hun eigen leven en daarmee doelbewust meewerkt aan de gijzeling van jou naaste. Wat zou jij willen dat er wordt gedaan om je dierbare te bevrijden?
Mocht dat niet binnen willen dringen dan ligt nog een andere vraag voor, namelijk: wat betekent de betrokkenheid van de zogeheten ‘pro-Palestina bewegingen’ op het Palestijnse volk in Gaza wanneer het voortdurend als levend schild wordt gebruikt door Hamas en gegijzeld wordt door de denkbeelden uit Iran. Wie kan deze wurggreep voor een volk zinnig willen en in stand houden en propageren als vrijheid?
Wordt vervolgd: een moreel verval dreigt