De toestand in de wereld door…
Recentelijk werd ik gemaand de publieke media te volgen en mij op de hoogte te houden van de toestand in de wereld. Als burger in een democratisch land is het van belang dat ik op de hoogte ben van en mij bekommer om alle misère die over de mensheid wordt uitgestort, was de redenering.
Toegegeven ik stoorde me al lichtelijk aan de aansporing. Niet in de laatste plaats omdat ik in de veronderstelling leef dat er zoiets is als een recht om niet te weten, ooit een initiatief van voormalig D66 kamerlid Boris Dittrich. Natuurlijk tijden veranderen en de moraal verandert mee.
Maar wat betekent het dan dat ik me op de hoogte houd van de toestand in de wereld? Wat moet ik dan weten en door wie moet ik me op de hoogte laten stellen? Om met het laatste te beginnen Er is een overdaad aan media en informatiebronnen ontstaan in woord en beeld. Deze media pretenderen onafhankelijkheid en kwaliteit, maar hebben in de praktijk een – van oudsher- ideologische, politieke, maatschappelijke en/of economische signatuur of zijn simpel uit op winstbejag en misleiding. Dat laat zich met name gelden bij gevoelige persoonlijk, sociale, maatschappelijke en politieke thema’s die nog eens lastig te controleren of te verifiëren zijn.
Daarnaast bedient de media mij met met standpunten, opinies, peilingen, praatsessies en de dagelijkse talkshows die de waan van de dag afsluiten. Gute nacht Freunde…, klinkt het na wanneer ik de trap op loop.
Heb ik het huidige aanbod van nieuwsmedia nodig? Het antwoord is: ‘Neen’. De media wedijveren voortdurend onderling over de primeur van een gebeurtenis, dat gaat ten koste van de kwaliteit van de berichtgeving. Ook in toon en woordkeus pogen media elkaar de loef af te steken, met een beroep op het vrije woord. Verslaggeving is niet alleen kritisch, maar draagt niet zelden ook kenmerken van demonisering, cynisme, dramatiek, decadentie of nihilisme. Het vrije woord dient daarmee niet de sociale, maatschappelijke en politieke belangen van de samenleving maar is verworden tot bron van broodwinning in de onderlinge strijd van de media iconen.
Het zelfreinigend vermogen is ook niet het krachtigste wapen. Het argument dat media de democratie dragen, kan nauwelijks nog standhouden. De overdaad aan nieuwsvoorzieningen staat steeds vaker op gespannen voet met waarheidsvinding en meningsvorming. Complexer wordt het wanneer delen van een bevolking middels diezelfde media worden gemobiliseerd voor bepaalde voorkeuren, opvattingen en standpunten door vertekend - of nepnieuws. De groeiende weerstand tegen specifieke media voor jongeren stemt tot nadenken over de zin en nut van deze communicatie voor politieke en sociale cohesie en informatievoorziening.
Dat een belangrijk deel van de bevolking zich afkeert van de reguliere media is derhalve niet vreemd, misschien eerder toe te juichen vorm van protest. Herijking van doel, zin en noodzaak van de overdaad aan publieke media lijkt derhalve zinvol en kan de burger stimuleren zich te bezinnen op zaken die het goede leven werkelijk bevorderen.
Het voorstel is derhalve tweeledig.
Burger blijf weg bij de socials die slechts uw tijd (en geld) roven. U heeft ze niet nodig.
Publieke, maatschappelijke en politieke instellingen breng toegankelijke, zinvolle en waarheidsgetrouwe informatie, opdat de burger de toestand in de wereld kan overzien en beoordelen.