Ethiek krijgt weinig aandacht in de (sociale) media. Dat is niet verrassend. Wedijveren met de (sociale) media kan ethiek niet. ‘Aan ethiek doen’, vergt tijd voor verdieping en bezinning. Dat is al snel saai voor wie de vergelijking trekt met de snelle beelden van sociale media, in de zelfde tijd mis je alles dat op sociale media aan de orde komt.
'Aan ethiek doen', wordt als belerend, beperkend en betuttelend ervaren. De vraag om een inhoudelijke onderbouwing van je mening of standpunt wordt als bedreigend ervaren. Wellicht ook een reden dat ethiek afwezig is in talkshows en vertoeft in de luwte van het maatschappelijke debat. Volgers (of kijkers) haken al snel af bij een betoog. (De bezoekersaantallen van ethische onderwerpen op op You Tube spreken voor zichzelf).
Voor wie - na dit alles - toch hier blijft hangen en de tijd neemt voor enige onderbouwing zijn hierna enkele aandachtspunten uitgelicht. Niet dat u daar per ommegaande blij van wordt, maar daar is deze site ook niet voor bedoeld. Daar gaan we dan.
Aan ethiek vraagt om enige moed namelijk om jezelf recht in de ogen te kijken. Het gaat om jou en hoe jij naar jezelf kijkt. Nee, niet zoals anderen je zien of zoals je zou willen dat anderen je zien, maar zoals je bent en denkt. Jij en jouw opvatting zijn het startpunt van je morele overweging. Heb je een eigen mening? Je denkt vaak dat je jezelf bent, maar is dat ook zo?
'Jezelf zijn', klinkt eenvoudig, maar in de praktijk blijkt het doen en laten van anderen van beïnvloed. Dat blijkt al uit de tijd die aan (sociale) media wordt besteed. Indrukken, beelden en meningen van buitenaf laat je binnen. Sterker, je bent er voortdurend naar op zoek. Of dat wenselijk is of niet laat ik in het midden, het gaat er om dat je er van bewust bent dat je wordt beïnvloed van buitenaf. Wanneer je daarvan bent bent, kun je de vraag stellen: Wat doe ik met al die informatie? Is het nuttig voor mij, voor mijn ontwikkeling, mijn werk of past bij mij, en wat past niet?
Daar komen evenwel belangrijke drijfveren om de hoek: angst en hebzucht. Veel dingen die je doet, zijn gedreven door angst – en dat is niet alleen negatief. Angst behoed je voor overmoed en roekeloosheid. Punt van aandacht is of je bewust bent van je angst en in welke mate. Het raakt iedereen wanneer zij of hij wordt uitgelachen, gepest of buitengesloten. Durf je ondanks de invloed van anderen standpunten te negeren of te weerspreken? Hebzucht kan je ook beklemmen en bepalen
Een andere gedaante van angst komt van binnenuit: de twijfel. Twijfel kent vele vormen. De spanning tussen wie je bent en wie je zou willen zijn. De spanning tussen hoe je gezien wordt en hoe je graag gezien zou willen worden. De spanning tussen wat je kan en wat je wil. En misschien wel de belangrijkste: de spanning tussen meningen en feiten. En de meest voorkomende: de twijfel van de keuze tussen dit of dat.
Het gaat er niet om dat je deze en andere facetten van twijfel allemaal tegelijk uitwerkt, het gaat er om dat je er van bewust bent dat ze er zijn. Het bewust zijn van deze basiselementen helpt een zelfvertrouwen te ontwikkelen waardoor je steeds meer jezelf wordt en je eigen mening gaat ontwikkelen en je eigen plan trekt.
Het helpt wanneer je bewust bent dat je mening afwijkt van anderen, je bent voorbereid op kritische vragen. Je houdt er rekening mee dat zaken anders lopen dan gewenst of gehoopt. Dat het anders gaat, kan wel een teleurstelling zijn, maar je was voorbereid en in staat om je doelstellingen aan te passen. Dat is een proces dat je ondergaat met vallen en opstaan. Ethiek is die zin net als de veiligheidsgordel in de auto of de helm op de (motor-)fiets. Je kunt tegen een stootje met een beetje zelfkennis en een groeiend zelfvertrouwen.