De wereld is in beweging en ik ontwikkel een afkeer en een allergie. Mijn weerzin treft de handelwijze van V. Poetin en soms de woorden van D. Trump , trek mijn wenkbrouwen op bij de verwoestende beelden vanuit Gaza. Maar mijn grootste afkeer ligt niet daar, maar
hier in het eigen Europa en meer nog in het eigen land. Ik ben afkering en ontwikkel een allergie voor de grote woorden in deze onzekere tijden. Woorden die tijd en ruimte vullen, zonder betekenis, zonder enige lading, zonder resultaat, zonder hoop, zonder initiatief. Woorden die verwijzen naar een nog groter inhoudsloos begrip: 'Verbinding'. In naam van de verbinding werden in o.a. zorginstellingen in de jaren '80 en '90 van de vorige eeuw de meest vreemde 'heidedagen' georganiseerd en passende kretologie ontwikkeld.
De afkeer tegen dit begrip heb ik ontwikkeld in een periode dat interim-managers organisaties bestormden met hun 'verbindende' ideeën. De stelligheid waarmee opvattingen werden geponeerd, deed vermoeden dat men God zelf op de Horeb had geraadpleegd. Doel van al die verbintenis was vooral het eigenbelang van de grootverdieners in het interim-management en het monddood maken van kritische geluiden in organisaties. Eenmaal verbonden, val je 'teamgenoten' niet af, was de gedachte en werd er 'gepolderd', heel veel 'gepolderd', veelal zonder resultaat.
Ik had gelukkig de helderheid van geest om in deze tijd als zelfstandig gevestigd theoloog/ethicus te gaan werken. Ik werd zzp'er, maar vooral zzb'-er (zelfstandige zonder baas). Daarmee werd ik gevrijwaard van knellende politieke opvattingen vanuit Den Haag of religieuze opvattingen uit Leusden en de managementkreten uit Nijenrode. Niettemin zijn er generaties mee opgevoed
De idee van verbinding heeft ons echter nooit losgelaten. Het oogt vriendelijk, vertrouwt, gemakkelijk, in combinatie met tijdloze overlegstructuren waar in feite alles wordt besloten, maar zelden iets wordt uitgevoerd. In de praktijk is dit concept van verbinding een grote misvatting: verbinden leidt niet tot eenheid en verdeling van verantwoordelijkheid, maar tot machtsmisbruik. 'Verbinden' kan behulpzaam zijn bij herstel na een verwonding, een operatie of een breuk. 'Verbinden is dan een werk-woord' in de meest letterlijke zin van het woord. Echter in het sociale, maatschappelijke en politiek domein is het geen werkwoord, maar een 'groot-woord'. Stoere taal moet de verbinding bekrachtigen tussen zwakke leiders die op zoek zijn naar erkenning en houvast. Verbinden is de dekmantel van onmacht en angst
Inmiddels trekt D. Trump de stekker uit de managementtaal van weleer. Hij voelt zich al geruime tijd bedrogen en uitgebuit door Europa. Niet geheel ten onrechte richt hij de pijlen op Europa dat maar al te graag verdiende aan de groot-verbruikers in de Verenigde Staten. Al te graag gaven we ook de verantwoordelijkheid uit handen voor onze eigen veiligheid: gemakkelijk en goedkoop. Immers wij hadden de verbinding uitgevonden in een echte vreedzame samenleving. Maar het tij is gekeerd. en nu???
Ons past bescheidenheid en schaamte voor ons gedrag dat veel verder ging dan naïviteit. We predikten verbinding op aarde, maar vulden onze eigen zakken, ondanks alle oorlogen. Regelmatig zijn we gewaarschuwd, maar sloegen goede raad in de wind. Nu moeten we onze eigen boontjes doppen, eindelijk zelfstandig worden. Dat wordt nog een hele klus.